Orzeczenie o niepełnosprawności a praca - co przysługuje osobie niepełnosprawnej w pracy?

Coraz częściej na rynku pracy pojawia się praca dla osób z grupą niepełnosprawności. To wyraz braku dyskryminacji i równouprawnienia ze strony pracodawców. By jednak podjęty stosunek pracy odbywał się na jasnych, czytelnych zasadach dla każdej ze stron, niezbędne jest poznanie przywilejów wynikających z obecnie obowiązujących przepisów prawa dla osób niepełnosprawnych. Co przysługuje osobie niepełnosprawnej w pracy? Przyjrzyjmy się zagadnieniu z bliska. 

Przywileje osób niepełnosprawnych w pracy 

Na samym początku zaznaczyć należy, że osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności w pracy i ich przywileje wynikają ze stopnia niepełnosprawności. Z całą pewnością osoby z lekką niepełnosprawnością będą posiadać mniej uprawnień w porównaniu do osób posiadających umiarkowaną bądź znaczną niepełnosprawność. Co więcej, śmiało można założyć, że orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności a praca to niewielkie zmiany w tym zakresie, w porównaniu do uprawnień innych pracowników zatrudnionych w przedsiębiorstwie, bez orzeczenia. Dopiero stopień umiarkowany oraz znaczny wprowadza do stosunku pracy dość spore modyfikacje. 

Umowa o pracę zawarta z osobami niepełnosprawnymi

Zawarcie umowy o pracę z osobami niepełnosprawnymi rodzi wiele pytań i wątpliwości. W związku z tym, że jest to najważniejszy dokumenty całego stosunku pracy, musi być zawarty zgodnie z ustawą z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks Pracy, jak również w zgodzie z innymi aktami porządkowymi. Pracodawca może zawrzeć z osobą niepełnosprawną dowolnie wybraną umowę o pracę. Może być to:

• Umowa zlecenie,
• Umowa B2B,
• Umowa o dzieło,
• umowa o pracę na okres próbny,
• umowa o pracę na czas określony,
• umowa o pracę na czas nieokreślony.

Każda z tych form jest w pełni dozwolona, a wybór powinien być uzasadniony charakterem wykonywanej pracy. 

Umowa o pracę w różnych systemach czasu pracy 

Praca osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności może odbywać się w różnych systemach czasu pracy. W związku z tym zawierana jest właściwa umowa o pracę, która jest najważniejszym, podstawowym dokumentem regulującym cały stosunek. Do najczęściej stosowanych systemów dla osób z orzeczeniem o niepełnosprawności zaliczyć należy:

• zadaniowy system czasu pracy,
• zrównoważony system czasu pracy,
• skrócony tydzień pracy,
• weekendowy system czasu pracy.

Orzeczenie o niepełnosprawności a praca- ile godzin w ciągu dnia może pracować osoba niepełnosprawna?

Podobnie jak w innych przypadkach, także i w tym, o ilości możliwych do przepracowania godzin w ciągu dnia decyduje stopień niepełnosprawności. Osoba z lekkim orzeczeniem może pracować 8 godzin na dobę (40 godzin w tygodniu). Nie może jednak pracować w porze nocnej, jak również wykonywać nadgodzin.

Osoba z umiarkowanym oraz ze znacznym orzeczeniem o niepełnosprawności może przepracować 7 godzin na dobę (35 godzin tygodniowo). Również nie może pracować w porze nocnej oraz przyjmować nadgodzin.

Pracownik z orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności i jego dodatkowa przerwa w pracy 

Osoba z orzeczeniem o niepełnosprawności w każdym stopniu, podobnie jak każdy inny pracownik, posiada 15- minutową przerwę w pracy na śniadanie. Co jednak ważne, oprócz tego każdy niepełnosprawny pracownik posiada dodatkową 15- minutową przerwę na gimnastykę bądź odpoczynek. Co więcej, dodatkowa przerwa jest pełnopłatna, jak również wliczana do czasu pracy pracownika. Niezależna jest także od wymiaru czasu pracy.

Dodatkowy urlop rehabilitacyjny i dodatkowe dni wolne 

Umiarkowane oraz znaczne orzeczenie o niepełnosprawności uprawnia pracowników do posiadania dodatkowego (oprócz standardowego) urlopu rehabilitacyjnego. Są to dodatkowe 21 dni urlopu w ciągu roku, które pracownik przeznacza na odbycie turnusu rehabilitacyjnego. Co ważne, są to płatne dodatkowe wolne dni od pracy.

Nie są to jedyne zmiany. Dodatkowo osoba niepełnosprawna w stopniu znacznym oraz umiarkowanym posiada dodatkowo 10 dni urlopu wypoczynkowego w ciągu roku kalendarzowego. By jednak zdobyć ten przywilej, osoba niepełnosprawna musi przepracować na danym stanowisku co najmniej rok. Uprawnienie nie dotyczy osób niepełnosprawnych, które posiadają ponad 26 dni roboczych urlopu w ciągu roku, jak również posiadają urlop dodatkowy, który wynika z odrębnych przepisów prawa. 

Właściwie przygotowane stanowisko pracy 

Pracodawca, który decyduje się na zatrudnienie osoby niepełnosprawnej, zobligowany jest do stworzenia dla takiej osoby właściwego stanowiska pracy, które dostosowane jest do indywidualnych wymagań i potrzeb nowego pracownika. Dodatkowo, w razie wystąpienia takiej konieczności, pracodawca, o ile pozwala na to specyfika i charakter wykonywanej pracy, powinien umożliwić niepełnosprawnemu pracownikowi wykonywać powierzone czynności zawodowe w formie zdalnej. W dużym stopniu uzależnione jest to od stanu zdrowia danego pracownika.

Zabiegi lecznicze oraz czynności związane ze sprzętem ortopedycznym w czasie trwania pracy 

Osoby posiadające umiarkowany oraz znaczny stopień niepełnosprawności posiadają dodatkowe uprawnienie, które polega na możliwości naprawienia, jak również zakupu niezbędnego sprzętu ortopedycznego. Dodatkowo również w czasie pracy niepełnosprawna osoba może uda się na zabiegi lecznicze. Każdy pracownik korzystający z takich przywilejów musi zadeklarować, że nie będzie wykonywać wyżej wymienionych czynności poza godzinami pracy. 

Kodeks pracy jak również ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, to dwa najważniejsze akty prawne, z których wynikają dodatkowe przywileje w pracy dla osób niepełnosprawnych. Ich zastosowanie oraz wdrożenie sprawia, że także osoby posiadające orzeczenie o niepełnosprawności, będą mogły cieszyć się wymarzoną pracą, przynosząc dla swojego pracodawcy wydajną, efektywną pracę. Należy jednak pamiętać, że w każdym przypadku osoba niepełnosprawna, by móc podjąć pracę, musi uzyskać zgodę lekarza medycyny pracy, który nie będzie widział żadnych przeciwwskazań do jej podjęcia.